Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com - Định hướng Forum Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN
Kết nối: VNK X - VNK groups | Nhà Tài Trợ: BhnongFood X - Bhnong groups - Đặt mua Bánh Bhnong

Trả lời chủ đề

Nội dung: <blockquote data-quote="HuyNam" data-source="post: 111232">bức tranh nhân thế trong truyện ngắn Hai đứa trẻ-Khi nhắc đến Thạch Lam, người ta thường nghĩ ngay đến những tác phẩm truyện ngắn của ông, bởi “mỗi truyện ngắn của Thạch Lam là một bài thơ trữ tình đầy xót thương”. Xót thương, vì trong từng câu chữ của Thạch Lam ta tìm thấy những mảnh đời bé nhỏ nép mình trong bóng tối của một không gian hẹp thường là nơi phố huyện tiêu điều, xơ xác, hay có đôi khi là những xóm nghèo nơi ngoại ô Hà Nội. Ở đó, có những phận người  tìm kím nơi ẩn náu cho chính mình, họ như tách khỏi cuộc đời, nơi xã hội đầy bất trắc bên ngoài. Có lẽ chỉ có những con người như thế mới cảm nhận hết về mình và về cuộc sống xung quanh. Dường như họ thu mình trước thực tại để xót mình và thương người, để bâng khuâng man mác khi hồi tưởng về quá khứ? Để mang nặng một mặc cảm mờ mịt trong lòng khi nghĩ đến tương lai. Không có cốt truyện, tình tiết nhẹ nhàng, không gây cấn, không xung đột nhưng qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, nhà văn  Thạch Lam đã chuyển tải một cách thành công cuộc sống tối tăm, nghèo khổ của những con người bé nhỏ, đáng thương ngày ngày quay quất trong bóng tối nơi phố huyện nghèo. Không như những nhà thơ, nhà văn cùng thời, văn Thạch Lam nói chung cũng như “Hai đứa trẻ” nói riêng không phải là những tiểu thuyết bóng bẩy hay các câu chuyện mờ ảo phi hiện thực mà ở đó là sự kết tinh của những yếu tố bình dị nhất, thực tế nhất tận trong các ngõ ngách của cuộc đời mà có đôi khi, những con người bình thường như chúng ta lại không thể nhìn thấy được. Bức tranh phố huyện mở ra với cảnh  ngày tàn, một ngày lại kết thúc “dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời” và lúc ấy, những con người cùng khổ lại lầm lũi tiếp tục cuộc sống mưu sinh. Chẳng có gì là lạ, vì cuộc sống của những phận đời nơi đây vốn đã luôn bị phủ trùm trong bóng tối. Bóng tối như phủ đầy thiên truyện, phủ mờ cảnh vật và đè nặng lên cuộc đời của những con người đáng thương nơi phố huyện nghèo xác xơ. Cửa hàng phên nứa dán giấy nhật trình, chiến chõng tre nơi chị em Liên ngập đầy bóng tối. Con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng như bị bao trùm bởi một lớp không khí đen quánh đặc. Tiếng trống cầm canh, tiếng ếch nhái  kêu ran từ đồng xa vọng đến, tiếng cười giòn giã của  bà cụ Thi… Tất cả chìm sâu vào bóng đêm một cách lặng lẽ, con người cũng dần chìm đi, hoà tan, nhập thân vào lớp màn đêm không ánh sáng.Trong cảnh xác xơ tiêu đìu của cảnh ngày tàn đang hoà lẫn vào trong màn đêm, bức tranh nhân thế hiện lên với những mảnh đời lầm lũi, đáng thương. “Những đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi. Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được của các người bán hàng để lại”. Những đứa trẻ ấy, những con người ấy đang từng ngày sống bằng những thứ dư thừa của cuộc đời, những thứ mà người ta vứt đi, không cần dùng đến nữa. Thật trớ trêu làm sao, thứ mà người ta bỏ đi lại là thứ có thể neo buộc, dù chỉ là mỏng manh cuộc sống lay lắt của những con người nơi đây. Cuộc sống của mẹ con chị Tí có lẽ cũng chẳng khá gì hơn, cuộc đời họ như gắn liền với màn đêm tăm tối. “Thằng cu bé xách điếu đóm và khiêng cái ghế trên lưng ở trong ngõ đi ra”, mẹ của nó, chị Tí đi theo sau, “đội cái chõng trên đầu và tay mang không biết bao nhiêu là đồ đạc…”. Hình ảnh hai mẹ con chị Tí đã làm ta nhớ đến cuộc đời hai mẹ con cái Hiên trong truyện ngắn “Gío lạnh đầu mùa”, mẹ thì mò cua bắt óc, con thì áo rách phong phanh, đứng co ro trước làn gió lạnh... Thạch Lam đã dành cho những bà mẹ, những em bé nghèo khổ nhiều trắc ẩn, xót thương!Hình ảnh bà cụ Thi hơi điên “tiếng cười khanh khách, tay cầm cút rượu soi lên rồi cười giòn giã, vừa đi vừa ngửa cổ ra đằng sau, dốc cút rượu uống một hơi cạn sạch, chép miệng”. Mường tượng ra hình ảnh này, chắc ít nhiều người đọc cũng có những suy nghĩ khác lạ thoáng qua trong đầu, những thắc mắc về nguyên cớ đưa một bà cụ điên vào trong tác phẩm. Cái điên ấy, nào chỉ là một sự ngẫu nhiên? Sự điên kia phải chăng là một cách cười khẩy cái sự đời, cười cho bớt đi những đau xót về cái cảnh đời cùng khổ? Hình ảnh ấy, đã và đang gợi cho ta nhiều thương xót về một cuộc đời xế bóng ở chốn tối tăm.Cảnh gia đình bác xẩm mới thê lương. Tiếng đàn bầu bần bật. Vợ chồng ngồi trên manh chiếu, trước mắt là cái chậu thau sắt trắng, thằng con bò lê la trên đất “nghịch nhặt những rác bẩn vùi trong cát bên đường”. Và bác Siêu, bán phở rong trong đêm, một thứ quà xa xỉ mà chị em Liên không bao giờ mua được. Đòn gánh bác kêu “kĩu kịt”, bóng bác “mênh mang ngã xuống đất một vùng…”. Tất cả góp phần vào cảnh đời đầy bóng tối nơi phố huyện nghèo nàn xơ xác, những kiếp sống cơ cực, tàn tạ và lầm than. Những con người ở nơi đây, dù họ là ai, dù hoàn cảnh có khác nhau như thế nào thì ở họ vẫn có những điểm chung nhất định, họ túm tụm vào nhau giữa một màn đêm tăm tối, tăm tối như chính cuộc đời của họ.Gĩưa những con người đang hoà mình vào nhau và hoà vào bức màn màu đen đặc kín, hai đứa trẻ hiện lên cũng hoà vào cùng một tâm trạng với những người dân phố huyện. Bởi cuộc sống của hai chị em Liên vốn cũng chẳng hơn gì bác xẫm, bác Siêu hay mẹ con chị Tí. Có thể nói, hai chị em Liên là hình ảnh trung tâm của bức tranh đời sống của phố huyện nghèo. Cảnh nhà sa sút, bố mất việc, cả nhà bỏ Hà Nội về quê, mẹ làm hàng xáo. Hai chị em Liên được mẹ cho trông coi một cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu, dán giấy nhật trình, bán lèo tèo vài que diêm, dăm miếng xà phòng, một ít rượu. Ngay tựa đề tác phẩm, ta đã cảm giác một sự rất lạ trong cách gọi tên nhân vật. Liên, được Thạch Lam trân trọng gọi bằng chị Liên, nghe có vẻ như một cô gái chừng đã đến tuổi chững chạc. Nhưng không, đúng như cái tên tác phẩm, Liên cũng chỉ là một đứa trẻ, một cô bé không hơn không kém mà thôi. Thế nhưng có lẽ sớm ý thức được hoàn cảnh gia đình mình, là một người chị lớn, Liên đã biết cách tỏ ra là một cô gái đảm đang, vén khéo. Điều này thể hiện rõ ở chi tiết Liên nâng niu và giữ gìn chiếc dây xà tích bạc ở thắt lưng, đơn giản vì nó giúp Liên tỏ ra được là một cô gái lớn.  Nhân vật Liên trong thời khắc chiều tối gây ấn tượng cho người đọc ở sự nhạy cảm và chiều sâu tâm hồn: Cảnh thiên nhiên trong ánh nắng chiều lăng trầm và u uất làm Liên “buồn man mác trước thời khắc của ngày tàn”. Liên thương những đứa trẻ nhặt rác ở bãi chợ, thương những con người cùng có cảnh đời nghèo khổ như mình. Ta nhận thấy ở Liên một tâm hồn trong sáng và cao thượng. Dù chỉ là một cô bé, Liên vẫn có những xúc cảm đáng trân trọng, cô cảm nhận được mùi riêng của đất, cảm nhận được hương vị của quê hương. Và hơn hết, cô dành một tình cảm gắn bó đặc biệt cho mảnh đất nơi phố huyện nghèo xơ nghèo xác, dù nơi ấy chỉ có những con người lầm lũi, dù nơi ấy sau mỗi buổi chợ tàn trên mặt đất chỉ còn lại vỏ thị, vỏ bười và mùi âm ẩm,  mùi cát bụi quen thuộc bốc lên.Không có quá nhiều tâm tạng và những nỗi niềm phải lo toan như chị Liên, An còn rất ngây thơ, vô lo vô nghĩ. Tuy chỉ là nhân vật phụ, qua ngòi bút điêu luyện và sắc sảo của mình, Thạch Lam cũng đã ngầm mượn nhân vật An để chuyển tải tâm tư của những con người sống trong cảnh âm u, tăm tối. Cũng như Liên, An dù vô tư song qua sự vô tư ấy, An cũng thể hiện niềm mơ ước và hi vọng được hướng tới ánh sáng, được thay đổi cuộc đời, thoát khỏi cái nơi bị bóng tối bao trùm lên tất cả.Vâng, tối tăm là thế, mờ mịt là thế, cứ tưởng như ngày mai của Liên, An cũng như những mảnh đời họ đã bị một màn đen dày đặc phủ kín, cứ tưởng như những con người lầm lũi nơi đây đã cam lòng, yên vị nhốt mình ở chốn nghèo khổ đầy kín bóng đêm. Nhưng không, Thạch Lam đã cùng những mảnh đời bé nhỏ đi tìm cánh cửa vượt qua khó khăn đó bằng sự đồng cảm, lòng yêu thương con người và bằng cả những trải nghiệm của chính mình. Thạch Lam lắng nghe, cảm nhận từng biến đổi tinh vi của tâm trạng nên chọn cách miêu tả theo trình tự thời gian. Bức tranh phố huyện của Thạch Lam được mở đầu bằng cảnh chiều tàn kéo dài đến đêm khuya, những gì mà ta có thể nghe và thấy chỉ là những tiếng ếch nhái vọng lên từ một màn đêm tối đen u uất. Màn đen ấy như bao trùm lên vạn vật, “trời đã bắt đầu đêm, một đêm mùa hạ đen như nhung và thoảng qua gió mát. Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối”. Và giữa cái khoảng không đầy bóng tối ấy, xuất hiện những chút ánh sáng leo loét, nhỏ nhoi: quầng sáng của ngọn đèn mẹ con chị Tí, vệt sáng của những con đom đóm, hột sáng từ ngọn đèn của Liên và khe sáng từ những cửa hàng còn thức… Nhưng dù bức tranh của Thạch Lam bị màu đen tối tăm làm chủ, Thạch Lam vẫn không bao giờ để nhân vật của mình phải sống trong cảnh tuyệt vọng, thiệt thòi. Bằng niềm cảm thông và sự trân trọng nhân vật của mình, Thạch Lam đã nhóm lên trong những người dân nơi phố huyện chút gì đó gọi là niềm tin. Sống trong bóng tối, sống trong yên lặng, cả phố huyện ngày càng nặng trĩu sự tĩnh mịch và âm u, , le lói đâu đây chút ánh sáng nhạt màu nhưng vẫn sáng lên một tia hi vọng, hi vọng về một nguồn ánh sáng mới vụt qua sẽ cuốn đi tất cả sư tăm tối nơi đây, mang đến cho những con người nơi phố huyện ngheo một niềm an ủi. Bởi một lẽ đơn giản, dù hàng nước của chị Tí may lắm mới có dăm ba anh lính huyện ghé vào uống bát nước chè nóng, dù vợ chồng bác xẩm đến nỗi phải ngủ gục trên manh chiếu rách mà cái thau sắt trắng đặt trước mặt thì vẫn trống không, song ở họ luôn có một niềm tin vượt lên số phận, một nỗi khát khao mơ hồ, một ước mơ không bao giờ vụt tắt, một chút tươi sáng cho cuộc sống nghèo khổ hằng ngày. Chuyến tàu đêm đem một thế giới khác đi qua nơi phố huyện tối tăm , mang đến cho con người một sự sống mới. Chuyến tàu đêm vụt qua, rầm rộ trong chốc lát, bừng sáng lên trong khoảnh khắc, mang bao nhiêu kỉ niệm về một thời thơ ấu và tràn ngập cả không gian. Màn đêm tạm thời bị xua tan đi nhường vị trí cho ánh sáng ngự trị, con người lồng vào trong bóng đêm đã được ánh sáng phủ lên một niềm hi vọng, khát khao. Chuyến tàu đêm đã mở thành một biến cố trọng đại nơi phố huyện nghèo. “Chừng ấy người trong bóng tối mong chờ một điều gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ”. Và cũng như những con người ấy, Liên và An- hai đứa trẻ của Thạch Lam cũng có những mơ ước bé nhỏ, tuy bé nhỏ mà lớn lao, tuý bé nhỏ nhưng đáng trân trọng Với chiều sâu tâm hồn của mình, Liên cảm thấy vương vấn, luyến tiếc về một quá khứ và biết hướng đến một tương lai. Và An, dù còn rất vô tư vè trẻ con, song trong tâm hồn trẻ con ấy cũng biết hi vọng, cũng biết ước mơ. Ta có thể nhận thấy rõ chi tiết này qua việc dù buồn ngủ đến ríu cả mắt An vẫn dặn chị khi nào đoàn tàu đến thì gọi mình dậy để xem cho thoả sự mong đợi. Sự chờ đợi và mong mỏi này, phải chăng chính là niềm khao khát có một ngày được thoát khỏi bóng tối và hoà vào ánh sáng cuộc đời?  Hay đơn giản hơn, hai đứa trẻ của Thạch Lam nói riêng và những người dân nơi phố huyện nghèo nói chung đang chờ đợi đoàn tàu đến mang theo cái ồn ào và náo nhiệt nơi đô thành Hà Nội, tạm xua đi cái bóng tối buồn tẻ đang bao quanh lấy cuộc đời.            Tiếng còi và ánh sáng con tàu cứ chậm rãi tiến xa dần, rồi khuất sau rặng tre.   Con tàu đến mang đến cho những con người khốn khổ những ước mơ và đem ước mơ của họ đi xa hơn.  Con tàu qua rồi, những mảnh đời bé nhỏ lại tiếp tục trở về với cuộc sống tối tăm, lầm lũi vốn có. Họ vẫn là họ, lặng lẽ, âm thầm trong bóng tối, nhưng hi vọng thì không bao giờ vụt tắt…</blockquote>

Tên

Mã xác nhận