Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
Ngữ văn THPT
Văn 11
Bình luận về ý kiến sau đây về tiếng cười cảu Trần Tế Xương
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="Vungtroi_binhyen" data-source="post: 139519" data-attributes="member: 292705"><p><strong>ĐỀ BÀI</strong></p><p> </p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Bình luận về ý kiến sau đây về tiếng cười cảu Trần Tế Xương: “Tiếng cười trong thơ trào Phúng của <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/thuong-vo-tran-te-xuong/23975-tu-xuong-voi-phong-cach-tho-mia-mai-tham-thia-say-cay.html" target="_blank">Tú Xương</a> có đủ sắc điệu nhưng nổi lên một cá tính nghệ thuật độc đáo là tính dữ dội, quyết liệt; khác với tiếng cười của Nguyễn Khuyến, nghiên về sự hóm hỉnh, thâm thuý, chế giễu cos tính chất răng bảo, mặc dù hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết, với nước, với dân, với đời”</span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><strong>BÀI LÀM</strong></span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Sống ương "<a href="https://diendankienthuc.net/diendan/hai-dua-tre-thach-lam/67034-buc-tranh-doi-song-cua-pho-huyen-ngheo-luc-chieu-toi-trong-truyen-ngan-hai-dua-tre-cua-thach-lam.html" target="_blank">buổi chợ chiều</a>" của nền Nho học, ương cơn chuyển mình phức tạp của đất nước, trước bao điều "kỳ lạ", nhố nhăng mà xã hội thực dân phong kiến đẻ ra, vì "tài cao, phận thấp, chí khí uất"... tất cả đã tạo nên ờ nhà thơ trào phúng, vĩ đại nhất Việt Nam - Trần Te Xương một tiếng cười rất lạ, có một thanh âm riêng mà không ai "theo" được. Như giáo sư <a href="https://diendankienthuc.net/diendan/on-thi-dh-cd-mon-van/14429-nguyen-dinh-chieu-ngoi-sao-sang-trong-van-nghe-cua-dan-toc.html" target="_blank">Nguyễn Đình Chú</a> đã viết: "Tiếng cười Ương thơ trào phúng của Tú Xương có đủ sắc điệu, nhưng nổi lên một cá tính nghệ thuật độc đáo là tính dữ dội, quyết liệt; khác với tiếng cười của Nguyễn Khuyến, nghiêng về sự hóm hỉnh, thâm thúy, chế giễu có tính chất răn bảo, mặc dù cả hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết với nước, với dân, với đời".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Vấn đề đầu tiên đặt ra là: "Tiếng cười Ương thơ trào phúng của Tú Xương có đủ sắc điệu". Quả như vậy, tiếng cười của Tú Xương rất đa dạng, dành cho nhiều đối tượng khác nhau: có tiếng cười cay độc, thẳng thừng ném mạnh vào những suy thoái, băng hoại của xã hội như Ương Đất Vị Hoàng, Pho Hàng Song, Năm mới chúc nhau... có tiếng cười pha lẫn tiếc nuối, xót xa cho những đạo học, nếp cũ đã tàn tạ và đang trên đường bị phủ định: Le xướng danh khoa Đinh Dậu, Đi thi, Than sự thi, Than đạo học... có tiếng cười uất ức, cay đắng ngạo đời cho chính số kiếp lận đận, long đong chẳng phải vì kém tài của mình: Phú hỏng thi khoa Canh Tý, Thủ cô đầu, May mà tớ hỏng... lại có tiếng cười yêu, cười để mà nói lên lòng kính trọng, tình thương của mình với vợ: Ba cái lăng nhăng, Văn tể sống vợ... Và dù Ương tiếng cười nào, Tú Xương cũng thể hiện rõ một con mắt nhìn đời tinh tể, một ngòi bút điêu luyện, tài năng, một cá tính nghệ thuật độc đáo". Cá tính nghệ thuật ấy là "tính dữ dội, quyết liệt", tính chất là tiếng cười của một thị dân uất ức, bất bình trước thế sự, khác với tiếng cười hóm hỉnh, thâm ừầm của Nguyễn Khuyến, tiếng cười của một nhà Nho đạo mạo, thâm trầm.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Tính dữ dội, quyết liệt ấy xuất phát từ đâu nếu không phải từ hoàn cảnh xã hội mà Tú Xương sống? Dù Nho học dần đi đến chốn suy sụp, quên lãng, nhưng trước những trò "quái dị", "lo lắng", "dơ dáng" thừa cơ lẻn theo gót giày của thực dân Pháp, một nhà Nho như Tú Xương hết sức ghê tởm, cảm thấy bàng hoàng và bực bội tột đỉnh. Đó là cái cảnh:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Cờ kéo rợp trời quan sư</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Đến Váy lê quét đất mụ đầm ra.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Một trường đi của Quốc gia, nơi nuôi dưỡng các nhân tài đất Việt, tương lai sẽ phục vụ cho đất Việt, chắc chắn phải do triều đình đứng ra tổ chức, thật nghiêm túc, trang ừọng. Thể mà hãy xem, cùng với quan sư của Pháp đến Ương sự tung hô nồng nhiệt của bọn bợ đỡ, ký sinh là một mụ đầm lôi thôi với "váy lê quét đất". Tú Xương quyết liệt mà rất sâu cay, coi đó là hình ảnh đối với "cờ kéo rợp Ười". Tiếng cười phát ra từ đó, nhưng thấm đậm nỗi chua chát, đắng cay, cười mà cứ chực trào nước mắt.</span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa ờ Đất Vị Hoàng:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Nhà kia lỗi phép con khinh bố</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Keo củ người đâu như cứt sắt</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Tham lam chuyện thở rặt hơi đồng.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Thể là hết những đạo đức Khổng Tử, Nho gia. Mà hơn thế nữa, đã mất hết những đạo đức tối thiểu mà một kẻ dù xấu xa bao nhiêu cũng cần có. Đâu đâu cũng là sự đảo lộn của quy cũ, phép tắc. Nơi nơi đều rặt những sức mạnh của nén bạc, đồng tiền. Và Tú Xương đã thấy, đã cười quyết liệt, cay nghiệt như thể nào.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Có lúc, ông không chỉ cười mà còn như chửi thẳng mặt, bêu chúng ra cho toàn thiên hạ khinh bỉ:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Lẳng lặng mà nghe chúng chúc sang</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Đứa thời mua tước đứa mua quan</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Phen này ông quyết đi buôn lọng</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Vừa chửi vừa rao cũng đắt hàng.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nghĩ mà khinh thật. Mua bán quan tước để lấy danh hão rồi, chúng còn chẳng chịu kém nhau, đua nhau nào lọng xanh, tán vàng, cờ ngũ sắc. Đe làm gì hỡi một lũ dốt nát, bất tài Ương khi xã hội còn bao nhiêu phiền nhiễu, khổ đau? Ấỵ thể mà có chửi vào mặt chúng, chúng cũng lăn vào mà mua, cốt sao cho "bằng anh bằng em". "Con gà tức nhau tiếng gáy". Có cười như vậy mới hả dạ, mới bằng lòng, mới đỡ uất ức và bực bội.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Đôi khi ông thẳng thừng "súc vật hóa" lũ quan lại, biến chúng thành những kẻ dị dạng, dơ bẩn.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Thánh thì đen kịt, Đốc thì lang </span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Đen thì "đen kịt", đen như trôn chảo, đít nồi. Nước da thì loang lổ, dơ bẩn, bệnh hoạn. "Lang" khiến ta liên tưởng đến lũ lợn lang ở nông thôn. Ôi, những phụ mẫu của dân! Tú Xương mạnh bạo, thẳng thừng thật!</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Quả thật, ngoài Tú Xương, ta không tìm đâu được tiếng cười dữ dội, quyết liệt như vậy. Ở Nguyễn Khuyến, một nhà Nho đạo mạo, tiếng cười khác xa Tú Xương. Hãy nghe:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Ba vuông phấp phới cờ bay dọc</em></span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Một bức tung hoành vảy xắn ngang.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>(Lấy Tây)</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Dù rất ác, rất thâm khi đối quốc kỳ Pháp với chiếc váy của một cô gái Việt Nam, nhưng xét ra, nó vẫn thâm thúy, ừào lộng, không giống như "Cờ kéo rợp Ười.../ Váy lê quét đất...".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Trước cảnh bán tước mua quan, Nguyễn Khuyển cũng chẳng dấp chát vào mặt chúng, mà chỉ khẽ khàng: "Cái giá khoa danh ấy mới hỡi" hay "Nghĩ rằng đồ thật hóa đồ chơi" (Vịnh tiến sĩ giấy), cũng như trước tầng lớp dân chúng bị mê hoặc bời "Hội Tây", bời trò hề của bọn thực dân, Nguyễn Khuyển cười hóm hỉnh:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Bà quan tênh nghếch xem bơi trải</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Thằng bé lom khom nghé hát chèo</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Cậy sức cây du nhiều chị nhún</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Tham tiền cột mỡ lắm anh leo.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Và sau tiếng cười ấy, nếu có châm biếm thì cũng là châm biếm của nhà Nho (khẽ khàng và thiên về răn bảo):</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Khen ai khéo vẽ trò vui thế</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Vui thể bao nhiêu, nhục bẩy nhiêu.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Rõ ràng, cùng là nhà Nho, nhưng bởi đỗ đạt cao, được trọng vọng, cũng phục vụ hết sức cho Tổ quốc (dù tâm nguyện chẳng được hoàn toàn - có thể nói là thất bại), cách nhìn của Nguyễn Khuyến khác nhiều cách nhìn của Tú Xương. Và vì vậy cũng đã tạo nên một thang âm nhẹ nhàng mà sâu xa, thiên về răn bảo, đưa Nguyễn Khuyến thành nhà thơ cổ điển nói riêng và thơ Việt Nam nói chung vĩ đại nhất.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Dù khác nhau như vậy, nhưng chắc chắn phải nhìn nhận rằng "cả hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết với nước, với dân, với đời".</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Ở Nguyễn Khuyến, có lẽ không cần bàn luận nhiều khi rõ ràng ương thơ ông, cười là để răn bảo, để sống tốt hơn, yêu nước và ý thức sâu sắc hơn. Ở Tú Xương thì điều này khó nhận thấy được. Phải chăng cay cú vì hỏng thi, vì nghèo khó nên Tú Xương cười đời, chửi đời cho hả dạ, gột bỏ uất ức Ương lòng? Dứt khoát không. Ta cũng cần nên biết, một Tú Xương cười ngạo toang toang, dữ dội như vậy cũng có lúc là Trần Te Xương trầm mặc, ngẫm đời với bao trăn trở, day dứt khôn nguôi. Một con người như vậy lẽ nào lại làm thơ để "trả thù cho xã hội"? Thực sự, những tiếng cười của Tú Xương có sức mạnh rất lớn để tống tiền xã hội cũ về chỗ diệt vong Ương vui vẻ, tạo điều kiện cho một xã hội tốt đẹp hơn ra đời. Hãy xem, Ương Lễ xướng danh khoa đi Đỉnh Dậu sau tiếng cười dài là nỗi lòng sâu nặng:</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em></em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Nhân tài đất Bắc nào ai đó</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"><em>Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.</em></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Hay như tiếng cười đều nhắm vào lũ thực dân tàn bạo, bọn quan lại nhiễu nhương, một tầng lớp sâu xa, thoái hóa, những cảnh dị hợm, nhố nhãng. Hoàn toàn cười là để xây dựng, để nhân dân và cả lịch sử sau này nhìn rõ hơn, bao quát han vê một xã hội cũ nát đã qua và rát có thê ừở lại nêu không cảnh giác.</span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Nếu không có một tâm huyết, một tấm lòng với dân, với nước, với đời thì làm sao có thể viết nên những vần thơ như vậy, mạnh mẽ, quyết liệt và rất giàu cảm xúc thật từ con tim.</span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'arial'">Lời nhận định của giáo sư Nguyễn Đình Chú về sắc điệu, cá tính nghệ thuật độc đáo riêng của Tú Xương là hoàn toàn đúng. Và tiếng cười của Trần Te Xương sẽ mãi mãi vang lên ương hiện tại, Ương tương lai như đã từng vang ương quá khứ. Tiếng cười ấy đã, đang và sẽ được kế tục với những Tú Mỡ, Đỗ Phồn, Đồ Bì... để xây dựng xã hội tốt đẹp hơn, vì lợi ích con người. Tú Xương góp một phần công lớn, là lá cờ đầu của thơ văn trào phúng Việt Nam, có ý nghĩa quan trọng cho sự tiến bộ của xã hội.</span></span><p style="text-align: right"></p> <p style="text-align: right">Người làm bài: <strong>Đỗ Nguyễn Hải Yến</strong></p> <p style="text-align: right">Lớp 11 A10, THPT Thanh Đa, thành phố Hồ Chí Minh</p> <p style="text-align: right"></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Vungtroi_binhyen, post: 139519, member: 292705"] [B]ĐỀ BÀI[/B] [SIZE=4][FONT=arial]Bình luận về ý kiến sau đây về tiếng cười cảu Trần Tế Xương: “Tiếng cười trong thơ trào Phúng của [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/thuong-vo-tran-te-xuong/23975-tu-xuong-voi-phong-cach-tho-mia-mai-tham-thia-say-cay.html"]Tú Xương[/URL] có đủ sắc điệu nhưng nổi lên một cá tính nghệ thuật độc đáo là tính dữ dội, quyết liệt; khác với tiếng cười của Nguyễn Khuyến, nghiên về sự hóm hỉnh, thâm thuý, chế giễu cos tính chất răng bảo, mặc dù hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết, với nước, với dân, với đời” [B]BÀI LÀM[/B] Sống ương "[URL="https://diendankienthuc.net/diendan/hai-dua-tre-thach-lam/67034-buc-tranh-doi-song-cua-pho-huyen-ngheo-luc-chieu-toi-trong-truyen-ngan-hai-dua-tre-cua-thach-lam.html"]buổi chợ chiều[/URL]" của nền Nho học, ương cơn chuyển mình phức tạp của đất nước, trước bao điều "kỳ lạ", nhố nhăng mà xã hội thực dân phong kiến đẻ ra, vì "tài cao, phận thấp, chí khí uất"... tất cả đã tạo nên ờ nhà thơ trào phúng, vĩ đại nhất Việt Nam - Trần Te Xương một tiếng cười rất lạ, có một thanh âm riêng mà không ai "theo" được. Như giáo sư [URL="https://diendankienthuc.net/diendan/on-thi-dh-cd-mon-van/14429-nguyen-dinh-chieu-ngoi-sao-sang-trong-van-nghe-cua-dan-toc.html"]Nguyễn Đình Chú[/URL] đã viết: "Tiếng cười Ương thơ trào phúng của Tú Xương có đủ sắc điệu, nhưng nổi lên một cá tính nghệ thuật độc đáo là tính dữ dội, quyết liệt; khác với tiếng cười của Nguyễn Khuyến, nghiêng về sự hóm hỉnh, thâm thúy, chế giễu có tính chất răn bảo, mặc dù cả hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết với nước, với dân, với đời". Vấn đề đầu tiên đặt ra là: "Tiếng cười Ương thơ trào phúng của Tú Xương có đủ sắc điệu". Quả như vậy, tiếng cười của Tú Xương rất đa dạng, dành cho nhiều đối tượng khác nhau: có tiếng cười cay độc, thẳng thừng ném mạnh vào những suy thoái, băng hoại của xã hội như Ương Đất Vị Hoàng, Pho Hàng Song, Năm mới chúc nhau... có tiếng cười pha lẫn tiếc nuối, xót xa cho những đạo học, nếp cũ đã tàn tạ và đang trên đường bị phủ định: Le xướng danh khoa Đinh Dậu, Đi thi, Than sự thi, Than đạo học... có tiếng cười uất ức, cay đắng ngạo đời cho chính số kiếp lận đận, long đong chẳng phải vì kém tài của mình: Phú hỏng thi khoa Canh Tý, Thủ cô đầu, May mà tớ hỏng... lại có tiếng cười yêu, cười để mà nói lên lòng kính trọng, tình thương của mình với vợ: Ba cái lăng nhăng, Văn tể sống vợ... Và dù Ương tiếng cười nào, Tú Xương cũng thể hiện rõ một con mắt nhìn đời tinh tể, một ngòi bút điêu luyện, tài năng, một cá tính nghệ thuật độc đáo". Cá tính nghệ thuật ấy là "tính dữ dội, quyết liệt", tính chất là tiếng cười của một thị dân uất ức, bất bình trước thế sự, khác với tiếng cười hóm hỉnh, thâm ừầm của Nguyễn Khuyến, tiếng cười của một nhà Nho đạo mạo, thâm trầm. Tính dữ dội, quyết liệt ấy xuất phát từ đâu nếu không phải từ hoàn cảnh xã hội mà Tú Xương sống? Dù Nho học dần đi đến chốn suy sụp, quên lãng, nhưng trước những trò "quái dị", "lo lắng", "dơ dáng" thừa cơ lẻn theo gót giày của thực dân Pháp, một nhà Nho như Tú Xương hết sức ghê tởm, cảm thấy bàng hoàng và bực bội tột đỉnh. Đó là cái cảnh: [I]Cờ kéo rợp trời quan sư Đến Váy lê quét đất mụ đầm ra.[/I] Một trường đi của Quốc gia, nơi nuôi dưỡng các nhân tài đất Việt, tương lai sẽ phục vụ cho đất Việt, chắc chắn phải do triều đình đứng ra tổ chức, thật nghiêm túc, trang ừọng. Thể mà hãy xem, cùng với quan sư của Pháp đến Ương sự tung hô nồng nhiệt của bọn bợ đỡ, ký sinh là một mụ đầm lôi thôi với "váy lê quét đất". Tú Xương quyết liệt mà rất sâu cay, coi đó là hình ảnh đối với "cờ kéo rợp Ười". Tiếng cười phát ra từ đó, nhưng thấm đậm nỗi chua chát, đắng cay, cười mà cứ chực trào nước mắt. Quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa ờ Đất Vị Hoàng: [I] Nhà kia lỗi phép con khinh bố Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng Keo củ người đâu như cứt sắt Tham lam chuyện thở rặt hơi đồng.[/I] Thể là hết những đạo đức Khổng Tử, Nho gia. Mà hơn thế nữa, đã mất hết những đạo đức tối thiểu mà một kẻ dù xấu xa bao nhiêu cũng cần có. Đâu đâu cũng là sự đảo lộn của quy cũ, phép tắc. Nơi nơi đều rặt những sức mạnh của nén bạc, đồng tiền. Và Tú Xương đã thấy, đã cười quyết liệt, cay nghiệt như thể nào. Có lúc, ông không chỉ cười mà còn như chửi thẳng mặt, bêu chúng ra cho toàn thiên hạ khinh bỉ: [I] Lẳng lặng mà nghe chúng chúc sang Đứa thời mua tước đứa mua quan Phen này ông quyết đi buôn lọng Vừa chửi vừa rao cũng đắt hàng.[/I] Nghĩ mà khinh thật. Mua bán quan tước để lấy danh hão rồi, chúng còn chẳng chịu kém nhau, đua nhau nào lọng xanh, tán vàng, cờ ngũ sắc. Đe làm gì hỡi một lũ dốt nát, bất tài Ương khi xã hội còn bao nhiêu phiền nhiễu, khổ đau? Ấỵ thể mà có chửi vào mặt chúng, chúng cũng lăn vào mà mua, cốt sao cho "bằng anh bằng em". "Con gà tức nhau tiếng gáy". Có cười như vậy mới hả dạ, mới bằng lòng, mới đỡ uất ức và bực bội. Đôi khi ông thẳng thừng "súc vật hóa" lũ quan lại, biến chúng thành những kẻ dị dạng, dơ bẩn. Thánh thì đen kịt, Đốc thì lang Đen thì "đen kịt", đen như trôn chảo, đít nồi. Nước da thì loang lổ, dơ bẩn, bệnh hoạn. "Lang" khiến ta liên tưởng đến lũ lợn lang ở nông thôn. Ôi, những phụ mẫu của dân! Tú Xương mạnh bạo, thẳng thừng thật! Quả thật, ngoài Tú Xương, ta không tìm đâu được tiếng cười dữ dội, quyết liệt như vậy. Ở Nguyễn Khuyến, một nhà Nho đạo mạo, tiếng cười khác xa Tú Xương. Hãy nghe: [I]Ba vuông phấp phới cờ bay dọc Một bức tung hoành vảy xắn ngang. (Lấy Tây)[/I] Dù rất ác, rất thâm khi đối quốc kỳ Pháp với chiếc váy của một cô gái Việt Nam, nhưng xét ra, nó vẫn thâm thúy, ừào lộng, không giống như "Cờ kéo rợp Ười.../ Váy lê quét đất...". Trước cảnh bán tước mua quan, Nguyễn Khuyển cũng chẳng dấp chát vào mặt chúng, mà chỉ khẽ khàng: "Cái giá khoa danh ấy mới hỡi" hay "Nghĩ rằng đồ thật hóa đồ chơi" (Vịnh tiến sĩ giấy), cũng như trước tầng lớp dân chúng bị mê hoặc bời "Hội Tây", bời trò hề của bọn thực dân, Nguyễn Khuyển cười hóm hỉnh: [I]Bà quan tênh nghếch xem bơi trải Thằng bé lom khom nghé hát chèo Cậy sức cây du nhiều chị nhún Tham tiền cột mỡ lắm anh leo.[/I] Và sau tiếng cười ấy, nếu có châm biếm thì cũng là châm biếm của nhà Nho (khẽ khàng và thiên về răn bảo): [I]Khen ai khéo vẽ trò vui thế Vui thể bao nhiêu, nhục bẩy nhiêu. [/I] Rõ ràng, cùng là nhà Nho, nhưng bởi đỗ đạt cao, được trọng vọng, cũng phục vụ hết sức cho Tổ quốc (dù tâm nguyện chẳng được hoàn toàn - có thể nói là thất bại), cách nhìn của Nguyễn Khuyến khác nhiều cách nhìn của Tú Xương. Và vì vậy cũng đã tạo nên một thang âm nhẹ nhàng mà sâu xa, thiên về răn bảo, đưa Nguyễn Khuyến thành nhà thơ cổ điển nói riêng và thơ Việt Nam nói chung vĩ đại nhất. Dù khác nhau như vậy, nhưng chắc chắn phải nhìn nhận rằng "cả hai tiếng cười đều phát ra từ cội nguồn của tâm huyết với nước, với dân, với đời". Ở Nguyễn Khuyến, có lẽ không cần bàn luận nhiều khi rõ ràng ương thơ ông, cười là để răn bảo, để sống tốt hơn, yêu nước và ý thức sâu sắc hơn. Ở Tú Xương thì điều này khó nhận thấy được. Phải chăng cay cú vì hỏng thi, vì nghèo khó nên Tú Xương cười đời, chửi đời cho hả dạ, gột bỏ uất ức Ương lòng? Dứt khoát không. Ta cũng cần nên biết, một Tú Xương cười ngạo toang toang, dữ dội như vậy cũng có lúc là Trần Te Xương trầm mặc, ngẫm đời với bao trăn trở, day dứt khôn nguôi. Một con người như vậy lẽ nào lại làm thơ để "trả thù cho xã hội"? Thực sự, những tiếng cười của Tú Xương có sức mạnh rất lớn để tống tiền xã hội cũ về chỗ diệt vong Ương vui vẻ, tạo điều kiện cho một xã hội tốt đẹp hơn ra đời. Hãy xem, Ương Lễ xướng danh khoa đi Đỉnh Dậu sau tiếng cười dài là nỗi lòng sâu nặng: [I] Nhân tài đất Bắc nào ai đó Ngoảnh cổ mà trông cảnh nước nhà.[/I] Hay như tiếng cười đều nhắm vào lũ thực dân tàn bạo, bọn quan lại nhiễu nhương, một tầng lớp sâu xa, thoái hóa, những cảnh dị hợm, nhố nhãng. Hoàn toàn cười là để xây dựng, để nhân dân và cả lịch sử sau này nhìn rõ hơn, bao quát han vê một xã hội cũ nát đã qua và rát có thê ừở lại nêu không cảnh giác. Nếu không có một tâm huyết, một tấm lòng với dân, với nước, với đời thì làm sao có thể viết nên những vần thơ như vậy, mạnh mẽ, quyết liệt và rất giàu cảm xúc thật từ con tim. Lời nhận định của giáo sư Nguyễn Đình Chú về sắc điệu, cá tính nghệ thuật độc đáo riêng của Tú Xương là hoàn toàn đúng. Và tiếng cười của Trần Te Xương sẽ mãi mãi vang lên ương hiện tại, Ương tương lai như đã từng vang ương quá khứ. Tiếng cười ấy đã, đang và sẽ được kế tục với những Tú Mỡ, Đỗ Phồn, Đồ Bì... để xây dựng xã hội tốt đẹp hơn, vì lợi ích con người. Tú Xương góp một phần công lớn, là lá cờ đầu của thơ văn trào phúng Việt Nam, có ý nghĩa quan trọng cho sự tiến bộ của xã hội.[/FONT][/SIZE][RIGHT] Người làm bài: [B]Đỗ Nguyễn Hải Yến[/B] Lớp 11 A10, THPT Thanh Đa, thành phố Hồ Chí Minh [/RIGHT] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KIẾN THỨC PHỔ THÔNG
Trung Học Phổ Thông
Ngữ văn THPT
Văn 11
Bình luận về ý kiến sau đây về tiếng cười cảu Trần Tế Xương
Top
