Trang chủ
Bài viết mới
Diễn đàn
Bài mới trên hồ sơ
Hoạt động mới nhất
VIDEO
Mùa Tết
Văn Học Trẻ
Văn Học News
Media
New media
New comments
Search media
Đại Học
Đại cương
Chuyên ngành
Triết học
Kinh tế
KHXH & NV
Công nghệ thông tin
Khoa học kĩ thuật
Luận văn, tiểu luận
Phổ Thông
Lớp 12
Ngữ văn 12
Lớp 11
Ngữ văn 11
Lớp 10
Ngữ văn 10
LỚP 9
Ngữ văn 9
Lớp 8
Ngữ văn 8
Lớp 7
Ngữ văn 7
Lớp 6
Ngữ văn 6
Tiểu học
Thành viên
Thành viên trực tuyến
Bài mới trên hồ sơ
Tìm trong hồ sơ cá nhân
Credits
Transactions
Xu: 0
Đăng nhập
Đăng ký
Có gì mới?
Tìm kiếm
Tìm kiếm
Chỉ tìm trong tiêu đề
Bởi:
Hoạt động mới nhất
Đăng ký
Menu
Đăng nhập
Đăng ký
Install the app
Cài đặt
Chào mừng Bạn tham gia Diễn Đàn VNKienThuc.com -
Định hướng Forum
Kiến Thức
- HÃY TẠO CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC HỮU ÍCH VÀ CÙNG NHAU THẢO LUẬN Kết nối:
VNK X
-
VNK groups
| Nhà Tài Trợ:
BhnongFood X
-
Bhnong groups
-
Đặt mua Bánh Bhnong
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Lý luận & Phê bình Văn học
Bàn về hai kết cấu trong bài thơ Thu điếu
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Trả lời chủ đề
Nội dung
<blockquote data-quote="vanchuong83" data-source="post: 146578" data-attributes="member: 303055"><p style="text-align: center"> <span style="font-size: 15px"> <span style="font-size: 15px"><strong>BÀN VỀ HAI KẾT CẤU TRONG BÀI THƠ THU ĐIẾU</strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 15px"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 15px"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px">Trong thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật, tác giả muốn gửi gắm tâm sự của mình chủ yếu là nằm trong hai câu kết.</span></p><p><span style="font-size: 15px"> Trong Đường thi yêu cầu: " Mạch kị lộ, ý kị nông; Thi tại ngôn ngoại" là thước đo chủ yếu giá trị của thi phẩm và tài năng của thi sỹ. Với chùm ba bài thơ về mùa thu của Nguyễn Khuyến, có lẽ hai câu kết trong bài: “Thu điếu”, tâm sự của cụ được diễn tả một cách kín đáo và hay hơn cả:</span></p><p><span style="font-size: 15px"></span> <span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p><p><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Arial'"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"><em>Tựa gối ôm cần lâu chẳng được</em></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><em>Cá đâu đớp động dưới chân bèo.</em></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Trong cách hiểu xưa nay của nhiều người, có nhiều bài viết, nhiều giáo viên giảng dạy bài thơ này, khi phân tích 2 câu kết đều chỉ nói qua, hoặc lí giải chưa thấu đáo, nên chưa có sức thuyết phục.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Trong bài viết này tôi thử mạnh dạn đưa ra một cách lý giải mới, giải mã ý nghĩa hai câu kết nêu trên qua việc so sánh với một câu ca dao cổ, với cuộc đời và với phong cách của cụ Tam nguyên.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Ca dao cổ của nước ta có câu:</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Nước trong cá chẳng ăn mồi</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Anh đừng câu mà nhọc, bạn đừng ngồi mất công</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Câu ca dao này tôi không phân tích ở góc độ tình yêu trai gái mà chỉ thuần tuý nói về việc đi câu. Một kinh nghiệm khi đi câu cá là: Nước trong (thì) cá chẳng ăn mồi, nên anh đi câu chỉ là một việc vô ích, không có kết quả.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Trong câu ca dao này, cũng như câu Tựa gối ôm cần lâu chẳng được của bài Thu điếu với mặt “ nước trong veo” ấy đều có ý khuyên người đi câu nên ra về. Ngược lại trong câu Cá đâu đớp động dưới chân bèo ta thấy âm thanh của tiếng cá đớp mồi là âm thanh báo hiệu cho người đi câu là có cá, cá đang đớp mồi, tức là cá đang đói, chủ ý muốn khuyên người đi câu nên ở lại.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Trong cuộc đời mình, cụ Tam nguyên đã từng diễn ra vài ba lần chuyện ra rồi về, về rồi ra. Cụ đã từng mười năm: “Tựa gối ôm cần”, cụ ra giúp đời như thế cũng có thể gọi là: “lâu” (Từ 1871 đến 1884, trong đó có ba năm về chịu tang) nhưng kết quả: “Chẳng được” bao nhiêu. Cụ đành bất lực trước cuộc đời. Năm 1884, Nguyễn Khuyến sau: “Mười năm gió bụi trở về nhà” (Hoàn gia tác) cụ trở về vườn Bùi ẩn dật mấy năm. Sau đó, vạn bất đắc dĩ cụ lại ra làm gia sư cho gia đình Hoàng Cao Khải. Cuối cùng, cụ lại trở về quê cũ nương thân, rồi trút hơi thở cuối cùng ở đó.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Ta thật sự cảm thông và chia sẽ về cái tâm sự giằng xé, nỗi trở trăn nên về hay nên ở của một kẻ sỹ sinh bất phùng thời như cụ.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Trong thơ của mình, Nguyễn Khuyến vẫn thường mượn tiếng loài vật để gửi gắm tâm sự sâu kín.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Đó là tiếng ngỗng trời:</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Mấy chùm trước dậu hoa năm ngoái</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Một tiếng trên không, ngỗng nước nào.</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em></em> (Thu vịnh)</span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Sự thúc dục của tiếng con chim chích choè đã làm xao động tâm tư Nguyễn Khuyến, như thúc dục nhà thơ nên ra về hay nên ở lại: </span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"> </span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Văng vẳng tai nghe tiếng chích choè</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Lặng đi kẻo động khách làng quê.</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>(…) Lại còn giục giã về hay ở</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Đôi gót phong trần vẫn khoẻ khoe.</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px">(Về hay ở)</span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Đó là tiếng khắc khoải: “Tiếc xuân … nhớ nước” của chim cuốc:</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Năm canh máu chảy đêm hè vắng</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Sáu khắc hồn tan, bóng nguyệt mờ</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Có phải tiếc xuân mà đứng gọi</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em></em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><em>Hay là nhớ nước vẫn nằm mơ.</em></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px">(Cuốc kêu cảm hứng)</span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"> <span style="font-size: 15px"></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Rõ ràng qua các âm thanh của loài vật kể trên, ta dễ nhận ra tâm sự của nhà thơ hơn là tiếng cá đớp động dưới chân bèo trong bài thơ Thu điếu. Tiếng cá đớp mồi ở đây không chỉ là một tiếng thu dân giã, thân quen của làng quê, gợi cho ta một hoài niệm đẹp về đất nước, quê hương mà đằng sau âm thanh đó là cả một nỗi niềm sâu kín, khó tả của nhà thơ. Âm thanh này ít có giá trị miêu tả, mà chủ yếu là sự giải bày kín đáo tâm sự sâu lắng của nhà thơ, đó là: Yêu nước, thương nhà nhưng bất lực trước thời cuộc. Tiếng cá đớp mồi phải chăng là tiếng gọi của cuộc đời thúc dục cụ Tam nguyên Yên Đỗ ra giúp dân, giúp nước.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px">Hai câu kết của bài thơ Thu điếu, qua hình ảnh người câu cá, qua âm thanh của tiếng cá đớp mồi, ta thấy được tâm sự sâu kín của nhà thơ Nguyễn Khuyến; thấy được sự bất lực của một vị quan triều Nguyễn trước cuộc đời ngang trái; thấy được tấm lòng yêu nước thương dân, cũng như nỗi niềm day dứt, giằng xé trước cái đạo xuất thời - xử thế của một kẻ sỹ.</span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"><strong>Trần Quốc Thường </strong></span></span></p><p><span style="font-family: 'Arial'"><span style="font-size: 15px"></span></span></p><p> <span style="font-size: 15px"></span></p><p><span style="font-size: 15px"></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="vanchuong83, post: 146578, member: 303055"] [CENTER] [SIZE=4] [SIZE=4][B]BÀN VỀ HAI KẾT CẤU TRONG BÀI THƠ THU ĐIẾU [/B][/SIZE] [/SIZE][/CENTER] [SIZE=4]Trong thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật, tác giả muốn gửi gắm tâm sự của mình chủ yếu là nằm trong hai câu kết. Trong Đường thi yêu cầu: " Mạch kị lộ, ý kị nông; Thi tại ngôn ngoại" là thước đo chủ yếu giá trị của thi phẩm và tài năng của thi sỹ. Với chùm ba bài thơ về mùa thu của Nguyễn Khuyến, có lẽ hai câu kết trong bài: “Thu điếu”, tâm sự của cụ được diễn tả một cách kín đáo và hay hơn cả: [/SIZE] [SIZE=4][FONT=Arial] [/FONT][/SIZE] [SIZE=4] [/SIZE][CENTER][FONT=Arial] [SIZE=4][I]Tựa gối ôm cần lâu chẳng được Cá đâu đớp động dưới chân bèo.[/I] [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4] Trong cách hiểu xưa nay của nhiều người, có nhiều bài viết, nhiều giáo viên giảng dạy bài thơ này, khi phân tích 2 câu kết đều chỉ nói qua, hoặc lí giải chưa thấu đáo, nên chưa có sức thuyết phục. Trong bài viết này tôi thử mạnh dạn đưa ra một cách lý giải mới, giải mã ý nghĩa hai câu kết nêu trên qua việc so sánh với một câu ca dao cổ, với cuộc đời và với phong cách của cụ Tam nguyên. Ca dao cổ của nước ta có câu: [/SIZE][/FONT] [CENTER][FONT=Arial][I]Nước trong cá chẳng ăn mồi Anh đừng câu mà nhọc, bạn đừng ngồi mất công[/I] [/FONT][/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4] Câu ca dao này tôi không phân tích ở góc độ tình yêu trai gái mà chỉ thuần tuý nói về việc đi câu. Một kinh nghiệm khi đi câu cá là: Nước trong (thì) cá chẳng ăn mồi, nên anh đi câu chỉ là một việc vô ích, không có kết quả. Trong câu ca dao này, cũng như câu Tựa gối ôm cần lâu chẳng được của bài Thu điếu với mặt “ nước trong veo” ấy đều có ý khuyên người đi câu nên ra về. Ngược lại trong câu Cá đâu đớp động dưới chân bèo ta thấy âm thanh của tiếng cá đớp mồi là âm thanh báo hiệu cho người đi câu là có cá, cá đang đớp mồi, tức là cá đang đói, chủ ý muốn khuyên người đi câu nên ở lại. Trong cuộc đời mình, cụ Tam nguyên đã từng diễn ra vài ba lần chuyện ra rồi về, về rồi ra. Cụ đã từng mười năm: “Tựa gối ôm cần”, cụ ra giúp đời như thế cũng có thể gọi là: “lâu” (Từ 1871 đến 1884, trong đó có ba năm về chịu tang) nhưng kết quả: “Chẳng được” bao nhiêu. Cụ đành bất lực trước cuộc đời. Năm 1884, Nguyễn Khuyến sau: “Mười năm gió bụi trở về nhà” (Hoàn gia tác) cụ trở về vườn Bùi ẩn dật mấy năm. Sau đó, vạn bất đắc dĩ cụ lại ra làm gia sư cho gia đình Hoàng Cao Khải. Cuối cùng, cụ lại trở về quê cũ nương thân, rồi trút hơi thở cuối cùng ở đó. Ta thật sự cảm thông và chia sẽ về cái tâm sự giằng xé, nỗi trở trăn nên về hay nên ở của một kẻ sỹ sinh bất phùng thời như cụ. Trong thơ của mình, Nguyễn Khuyến vẫn thường mượn tiếng loài vật để gửi gắm tâm sự sâu kín. Đó là tiếng ngỗng trời: [/SIZE][/FONT] [CENTER][FONT=Arial][I]Mấy chùm trước dậu hoa năm ngoái Một tiếng trên không, ngỗng nước nào. [/I] (Thu vịnh) [/FONT][/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4] Sự thúc dục của tiếng con chim chích choè đã làm xao động tâm tư Nguyễn Khuyến, như thúc dục nhà thơ nên ra về hay nên ở lại: [/SIZE][/FONT] [CENTER][FONT=Arial][I]Văng vẳng tai nghe tiếng chích choè Lặng đi kẻo động khách làng quê. (…) Lại còn giục giã về hay ở Đôi gót phong trần vẫn khoẻ khoe.[/I] [/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4](Về hay ở) [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4] Đó là tiếng khắc khoải: “Tiếc xuân … nhớ nước” của chim cuốc: [/SIZE][/FONT] [CENTER][FONT=Arial][I]Năm canh máu chảy đêm hè vắng Sáu khắc hồn tan, bóng nguyệt mờ Có phải tiếc xuân mà đứng gọi [/I][/FONT] [FONT=Arial][I]Hay là nhớ nước vẫn nằm mơ.[/I] [/FONT] [FONT=Arial] [SIZE=4](Cuốc kêu cảm hứng) [/SIZE][/FONT][/CENTER] [FONT=Arial] [SIZE=4] Rõ ràng qua các âm thanh của loài vật kể trên, ta dễ nhận ra tâm sự của nhà thơ hơn là tiếng cá đớp động dưới chân bèo trong bài thơ Thu điếu. Tiếng cá đớp mồi ở đây không chỉ là một tiếng thu dân giã, thân quen của làng quê, gợi cho ta một hoài niệm đẹp về đất nước, quê hương mà đằng sau âm thanh đó là cả một nỗi niềm sâu kín, khó tả của nhà thơ. Âm thanh này ít có giá trị miêu tả, mà chủ yếu là sự giải bày kín đáo tâm sự sâu lắng của nhà thơ, đó là: Yêu nước, thương nhà nhưng bất lực trước thời cuộc. Tiếng cá đớp mồi phải chăng là tiếng gọi của cuộc đời thúc dục cụ Tam nguyên Yên Đỗ ra giúp dân, giúp nước. Hai câu kết của bài thơ Thu điếu, qua hình ảnh người câu cá, qua âm thanh của tiếng cá đớp mồi, ta thấy được tâm sự sâu kín của nhà thơ Nguyễn Khuyến; thấy được sự bất lực của một vị quan triều Nguyễn trước cuộc đời ngang trái; thấy được tấm lòng yêu nước thương dân, cũng như nỗi niềm day dứt, giằng xé trước cái đạo xuất thời - xử thế của một kẻ sỹ. [B]Trần Quốc Thường [/B] [/SIZE][/FONT] [SIZE=4] [/SIZE] [/QUOTE]
Tên
Mã xác nhận
Gửi trả lời
KHOA HỌC XÃ HỘI
VĂN HỌC
Lý luận & Phê bình Văn học
Bàn về hai kết cấu trong bài thơ Thu điếu
Top
