Kẹo Siêu Nhân
Moderator
- Xu
- 0
BÀI 18: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC (1939-1945)
I – TÌNH HÌNH VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1939-1945
1.Tình hình chính trị
- Tháng 9/1939, CTTG II bùng nổ.Pháp đầu hàng Đức=> tác động lớn đến tình hình ĐD.
- Ở ĐD, đô đốc Đờcu lên làm toàn quyền, thực hiện nhiều chính sách nhằm vơ vét sức người sức của phục vụ chiến tranh.
- Cuối 9/1940, quân Nhật tiến vào miền Bắc. Pháp ở ĐD nhanh chóng đầu hàng. Phát xít Pháp - Nhật câu kết với nhau để bóc lột kinh tế và đàn áp về chính trị đối với nhân dân ta.
- Nhật và tay sai ra sức tuyên truyền về văn minh và sức mạnh Nhật Bản, về thuyết Đại Đông Á, dọn đường cho việc hất cẳng Pháp.
- Đến năm 1945, quân Đức-Nhật thất trận nặng nề.
- Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp. Các đảng phái chính trị tăng cường hoạt động. Quần chnhân dân sục sôi khí thế CM , săn sàng vùng lên khởi nghĩa.
2/Tình hình kinh tế - xã hội
-Thực dân Pháp thực hiện chính sách kinh tế chỉ huy : tăng thuế cũ , đặt thêm thuế mới, kiểm soát việc sản xuất và phân phối, ấn định giá cả…
- Phát xít Nhật:
+ Buộc Pháp nộp khoản tiền lớn và xuất sang Nhật than, sắt , cao su…
+ Bắt nông dân phá lúa trồng đay, thầu dầu phục vụ chiến tranh.
+ Một số công ty Nhật đầu tư vào khai thác manggan , sắt, apatit…phục vụ nhu cầu quân sự.
=> Chính sách vơ vét, bóc lột của Pháp - Nhật => cuối năm 1944 đầu 1945, 2 triệu đồng bào chết đói => Tất cả các
tầng lớp giai cấp (trừ tay sai đế quốc, đại địa chủ và tư sản mại bản) đều bị ảnh hưởng đời sống.
II- PHONG TRÀO GẢI PHÓNG DÂN TỘC TỪ THÁNG 9/1939 ĐẾN THÁNG 3/1945
1. Hội nghị Ban chấp hành TW ĐCSĐD tháng 11/1939.
a. Nội dung hội nghị:
- Xác định nhiệm vụ, mục tiêu trước mắt: đánh đổ đế quốc và tay sai, giải phóng dân tộc, làm cho ĐD hoàn toàn độc lập.
- Tạm gác khẩu hiệu CM ruộng đất và lập chính quyền Xô viết thay bằng khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của bọn thực dân đế quốc và địa chủ tay sai đế quốc, thành lập chính phủ dân chủ cộng hòa.
- Về mục tiêu phương pháp đấu tranh: chủ trương:
+ Chuyển từ đấu tranh đòi dân sinh dân chủ sang đánh đổ đế quốc và tay sai.
+Từ hoạt động hợp pháp sang hoạt động bí mật, bất hợp pháp.
+ Chủ trương thành lập MTDTTNPDĐD thay cho MTDCDD.
b.Ý nghĩa: đánh dấu bước chuyển hướng quan trọng về chỉ đạo chiến lược , thể hiện sự nhạy bén về chính trị và năng lực sáng tạo của Đảng.
2. Những cuộc đấu tranh mở đầu thời kỳ mới
a. Khởi nghĩa Bắc Sơn (27/9/1940)
b. Khởi nghĩa Nam kỳ(23/11/1940)
c. Cuộc binh biến Đô Lưong(13/1/1941)
Nhận xét:
*Về lãnh đạo: do tổ chức Đảng (cấp huyện và xứ ủy) và lực lượng ngoài Đảng; thành phần tham gia:các tầng lớp nhân dân (chủ yếu là nông dân) và cả binh lính Việt trong quân đội Pháp; địa bàn: cả ba miền=>chứng tỏ nd cả nước đã sẵn sàng nổi dậy đấu tranh giành độc lập.
* Các cuộc khởi nghĩa thất bại do thời cơ chưa chín muồi trong cả nước.Nó chỉ xuất hiện ở địa phương. Khi đó kẻ thù còn mạnh.
*báo hiệu thời kỳ mới: đấu tranh vũ trang trên toàn quốc giành chính quyền.
3. Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo CM. Hội nghị lần thứ 8 BCHTW ĐCSĐD( 5/1941)
- Ngày 28/1/1941, NAQ về nước trực tiếp lãnh đạo CM, đã triệu tập và chủ trì Hội nghị lần thứ 8 BCHTWĐ tại Pắc Bó (Hà Quảng-Cao Bằng).
- Nội dung Hội nghị:
+ Xác định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt là giải phóng dân tộc , tạm gác khẩu hiệu CM ruộng đất.
+ Thay tên các hội Phản đế thành hội Cứu quốc, thành lập Mặt trận VN độc lập đồng minh thay cho MTDTTNPĐĐD.
+ Xác định hình thức khởi nghĩa : khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa và nhấn mạnh:chuẩn bị khởi nghãi là nhiệm vụ trung tâm .
-Ý nghĩa hội nghị: hoàn chỉnh việc chuyển hướng chỉ đạo chiến lược nhằm gải quyết mục tiêu số một của CM là độc lập dân tộc và đề ra nhiều chủ trương sáng tạo để thực hiện mục tiêu ấy.
- Ngày 19/5/1941, Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh) ra đời. Sau đó, Tuyên ngôn, Chương trình, Điều lệ của VM đựoc công bố và được đông đảo các tầng lớp nhân dân ủng hộ.
4. Chuẩn bị tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền
a. Xây dựng lực lượng cho cuộc khởi nghĩa vũ trang
* Xây dựng lực lượng chính trị:
+ Ở Cao Bằng: năm 1942 , khắp các châu đều có Hội Cứu quốc, trong đó có ba châu hoàn toàn, Ủy ban VM Cao Bằng và liên tình Cao-Bắc-Lạng đựoc thành lập.
+ Ở nhiều tỉnh Bắc kỳ, Hà Nội, Hải Phòng và 1 số tỉnh Trung kỳ các Hội cứu quốc phát triển rất mạnh.
+ Năm 1943, Đảng đề ra Đề cương văn hóa Việt Nam. Năm 1944: thành lập Hội văn hóa cứu quốc và Đảng Dân chủ VN
=>tập hợp tầng lớp nhân dân ở thành thị nhất là tầng lớp trí thức.Chú trọngvận động binh lính ngoại kiều.
* Xây dựng lực lượng vũ trang: tháng 2/1941, các đội du kích Bắc Sơn lớn mạnh và thống nhất thành Trung đội cứu quốc quân I, hoạt động ở các tỉnh Thái Nguyên , Tuyên Quang, Lạng Sơn.Đến tháng 9/1941, Trung đội cứu quốc quân II ra đời
* Xây dựng căn cứ địa: Bắc Sơn -Võ Nhai và Cao Bằng là hai căn cứ địa đầu tiên của CM nước ta.
b. Gấp rút chuẩn bị cho khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
- Từ đầu năm 1943, Hồng quân LX chuyển sang phản công quân Đức, sự thất bại của phe phát xít đã rỏ ràng => phải đẩy mạnh hơn nữa công tác chuẩn bị khởi nghĩa.
- Tháng 2/1943, BTVTWĐ họp đã vạch ra kế hoạch cụ thể cho việc chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.
+Tổ chức VM và các hội Cứu quốc đựoc xây dựng và phát triển ở nhiều địa phương trong cả nước.
+ Tại các căn cứ địa CM: việc chuẩn bị diễn ra khẩn trương: Ở Bắc Sơn-Võ Nhai:Cứu quốc quân hoạt động mạnh=> Trung đội cứu quốc quân III ra đời; Ở Cao Bằng, nhiều đội tự vệ võ trang và du kích được thành lập. Năm 1943, ban VM liên tỉnh Cao-Bắc-Lạng lập ra 19 ban: “xung phong Nam tiến” để liên lạc với Bắc Sơn - Vũ Nhai và phát triển lực lượng xuống miền xuôi.
- Tháng 5/1944, Tổng bộ VM ra chỉ thị “sửa soạn khởi nghĩa”.TWĐ kêu gọi nhân dân “Sắm vũ khí đuổi thù chung”
- Ngày 22/12/1944 theo chỉ thị của chủ tịch HCM, Đội VNTTGPQ được thành lập.
