ĐẶC ĐIỂM CÁC KIỂU KHÍ HẬU CỦA BẮC MĨ
a. Đới khí hậu cực.
- Phân bố: ~ 68°VB
- Hoàn lưu: Ac
- T°: T tb th 1= 35 (T) – 40 (Đ) - 45°C (Greenland).
- T°: T tb th 7 ~ 0°C
- Thời tiết đặc trưng: Mây thấp, sương mù, bão tuyết, đêm và ngày dài địa cực. Mùa đông dài, mùa hạ ngắn và không rõ rệt.
- So sánh với lục địa Á-Âu.?
b. Đới khí hậu cận cực.
- Phân bố:
- Đặc điểm chung: Phân hóa phức tạp.
b.1. Kiểu Cận cực hải dương bờ Tây.
b.3. Kiểu cận cực hải dương bở Đông.
- Phân bố:
- Đặc điểm: Do ảnh hưởng của môi trường biển nên về mùa đông khá ấm. T° tb th 1: -15 đến - 20°C. Lượng mưa nhìn chung thấp, tuy nhiên ở kiểu bờ Đông có lượng mưa khá hơn, đặc biệt phía nam đảo Greenland, ở đây mưa quanh năm.
b.2. Kiểu cận cực lục địa:
- Phân bố:
- Đặc điểm: Mùa đông lạnh hơn kiểu Hải dương từ 10 - 15°C. Mùa hạ, T° tb = 5 - 10°C trên toàn đới.
- T hời tiết đặc trưng: Tương tự như đới khí hậu cực. Mỗi năm chỉ có hai tháng vào mùa hạ là không có tuyết rơi. Độ ẩm tuyệt đối rất thấp nhưng độ ẩm tương đối cực lớn, tới 100%
- So sánh với lục địa Á-Âu.
- Tại sao kiểu bờ Tây lại có mưa ít hơn hẳn kiểu bờ Đông.?
c. Đới khí hậu ôn đới.
- Phân bố: Đường ranh giới phía nam ở bờ Tây chạy qua cửa sông Columbia, ở 46°VB còn ở bờ Đông xuống tới 40°VB, ở phía nam Tp New York. Chiếm diện tích rộng nhất trong các đới.
- Đặc điểm: Do phân bố trên diện rộng nên có sự phân hóa sâu sắc theo hướng bắc nam và đông tây.
c.1. Kiểu ôn đới hải dương bờ Tây.
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Gió Tây ôn đới
- Dòng biển: Dòng nóng Alaska, tuy nhiên không mạnh bằng dòng Bắc ĐTD.
- T° tb th 1 = 0 - 4°C, phân hóa theo chiều đông – tây. T° tb th 7 = 13 - 15°C.
- Lượng mưa: 2.000 – 4.000 mm/ năm, cá biệt có nơi tới 6.000mm. Mưa quanh năm, tuy nhiên nhiều hơn vào mùa đông.
- Thời tiết đặc trưng: U ám và mưa. Hầu như ngày nào cũng có mưa.
c.2. Kiểu ôn đới chuyển tiếp:
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Gió Tây với tần suất và cường độ yếu, bị biến tính ít nhiều.
- Biên độ nhiệt giữa các mùa không lớn lắm. Nhìn chung, cả mùa đông lẫn mùa hạ đều có chuẩn sai dương.
Mùa đông T° tb = 0 đến -15°C.
Mùa hạ T° tb = 15 - 22°C.
c.3. Kiểu ôn đới lục địa:
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Gió thành phần tây quanh năm.
+ Mùa đông: Do ảnh hưởng của Cao áp Bắc Mĩ nên thời tiết nhìn chung khô và lạnh. T° tb th 1 = -15 đến -20°C. Lượng mưa nhỏ và giảm dần từ tây đến hồ Huron sau đó lại tăng dần lên về phía đông. Nguyên nhân.?
Do cấu tạo của địa hình kiểu lòng máng nên thường xuyên có sự xâm nhập của khối khí Ac xuống một cách mạnh mẽ gây nên bão tuyết và băng giá sâu sắc, nhất là phía đông của Đồng bằng Lớn. Phía đông và nam vũng Hudson, Ngũ Hồ, thường có bão mạnh và tuyết rơi rất dày.
+ Mùa hạ: Phía bắc Ngũ Hồ gió chủ yếu vẫn là gió thành phần tây. Phía bắc Ngũ Hồ trở xuống phía nam có sự xâm nhập của khối khí nhiệt đới từ vịnh Mexico lên phá vỡ nền nhiệt chung (16 - 20°C) làm nhiệt độ tăng lên đột biến, có thể lên tới 40°C, đồng thời làm tăng lượng mưa vào mùa này.
Lượng mưa cả năm: 300 – 1.000 mm.
- Thời tiết đặc trưng:
+ Gió nóng, bão bụi về mùa hè.
+ Băng giá, bão tuyết về mùa đông.
+ Lốc xoáy, vòi Rồng về mùa xuân, thu.
c.4. Kiểu ôn đới hải dương bờ Đông:
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Mùa đông có gió thành phần tây xuất phát từ cao áp Bắc Mĩ mang theo khối khí Pc lạnh, T° tb th 1 = -5 đến -10°C, phía bắc -20°C. Do đi qua vũng Hudson, Ngũ Hồ tạo nên “Hiệu ứng hồ”, không khí khá ẩm, hình thành mưa tuyết dày.
Mùa hạ có gió Tây xuất phát từ TBD lại được làm ẩm thêm bởi vũng Hudson và Ngũ Hồ nên mưa nhiều. Do ảnh hưởng của dòng lạnh nên nhiệt độ mùa này không quá cao,chỉ dưới 20°C.
- Mưa: Phân bố khá đều, từ 500 – 1.000mm/ năm. Riêng ven biển từ 1.000 – 2.000mm/ năm.
d. Đới khí hậu cận nhiệt:
- Phân bố:
- Đặc điểm: Phân hóa phức tạp, tuy nhiên nhìn chung khá điều hòa.
d.1. Kiểu cận nhiệt ĐTH:
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Mùa đông có gió Tây ôn đới từ 35°VB trở lên, gây mưa nhiều.
Mùa hạ bị cao áp Hawai chờm lên, thời tiết trong sáng, không mưa.
- Lượng mưa hàng năm từ 1.000mm ở phía bắc giảm nhanh xuống phía nam còn 500mm.
- T° tb th1: 5 - 10°C, T ° tb th7: 20 - 22°C
- Thời tiết đặc trưng: Sương mù về mùa đông, đặc biệt là sương móc, sương muối gây thiệt hại cho cây ăn quả cận nhiệt ở đây.
d.2. Kiểu cận nhiệt lục địa:
- Phân bố:
- Hoàn lưu:
+ Mùa đông: Cao áp Bắc Mĩ, thời tiết khô, lạnh. T° tb th1: 2 đến - 2°C.
+ Mùa hạ: Nằm dưới tâm áp thấp, địa hình bồn địa nên nhìn chung khô và nóng, chỉ có bộ phận phía đông có mưa khá.
- Nhiệt độ: Mùa hè nóng: 25 - 26°C, đặc biệt trong thung lũng Thần Chết, T°max = 56,6°C. Biên độ nhiệt mùa, ngày lớn.
- Lượng mưa: phần lớn < 300mm/ năm.
- Thời tiết đặc trưng: Sự biến đổi phức tạp trong ngày.
d.3. Kiểu cạn nhiệt ẩm điều hòa:
- Phân bố: Từ kinh tuyến 102°KT đến Appalachian.
- Hoàn lưu: + Mùa đông có gió tây bắc ở phía bắc, đông bắc ở phía nam, hơi lạnh và khô. Tuy nhiên do hoạt động của khí xoáy mạnh nên có mưa (tương tự như Đông Nam Trung Quốc). Đặc biệt thường xuyên có sự xâm nhập sâu của khối Ac xuống gây nên những đợt Triều lạnh và tăng cường lượng mưa do Front.
+ Mùa hạ: Gió nam, tây nam, đông nam hoạt động mạnh mang theo khối Tm gây mưa nhiều, đặc biệt trên sườn đón gió tây Applachian.
Bên cạnh đó, sự xâm nhập của bão nhiệt đới góp thêm lượng mưa đáng kể vào mùa này.
- T° tb th1: 0°C (phía bắc) - 10°C (phía nam). T° tb th7 : 24 - 25°C.
- Lượng mưa: 500 – 1.000mm/ năm, tăng dần từ phía tây, bắc qua phía đông và đông nam.
- Thời tiết đặc trưng:
+ Triều lạnh về mùa đông.
+ Gió nóng, bão bụi, bão nhiệt đới về mùa hạ.
+ Lốc xoáy, vòi Rồng về mùa xuân, thu.
d.4. Kiểu cận nhiệt gió mùa:
- Phân bố:
- Hoàn lưu: Gió đông bắc và lưỡi cao áp Asoras vào mùa đông, gió tây nam và bão nhiệt đới vào mùa hè. Tuy nhiên cả hai loại gió đều là Tín phong. Điều này quyết định đến tính điển hình của kiểu này ở Băc Mĩ.
- T° các mùa trong năm không có sự biến động lớn như ở Á-Âu.
- Mưa: 1.000 – 1.200mm/ năm, chủ yếu rơi vào mùa hạ. Nơi lượng mưa lớn nhất tập trung ở ?.
- Thời tiết đặc trưng:
e. Đới khí hậu nhiệt đới:
- Phân bố:
- Đặc điểm:
e.1. Kiểu nhiệt đới khô:
- Phân bố:
- Hoàn lưu và dòng biển: Suốt năm: Gió bắc và tây bắc từ cao áp Hawai, qua dòng lạnh,nhiều sương mù, không mưa.
- Lượng mưa chỉ 100 – 150mm/ năm.
- Nhiệt độ: Khá ôn dịu: Mùa đông: 12 - 22°C, mùa hạ: 22 - 32°C.
- Độ ẩm không khí: 85%.
e.2. Kiểu nhiệt đới lục địa:
- Phân bố:
- Hoàn lưu và địa hình: Quanh năm có gió Tín Phong đông nam, đông bắc, lại bị địa hình che chắn nên khô hạn.
- Lượng mưa trung bình: trên dưới 300mm/ năm, tập trung chủ yếu vào mùa hạ.
- Nhiệt độ biến động tương tự kiểu cận nhiệt lục địa nhưng nóng hơn về mùa hạ, có thể lên tới > 40°C trong các thung lũng.
e.3. Kiểu nhiệt đới ẩm:
- Phân bố:
- Hoàn lưu, dòng biển: Tm, hướng đông bắc quanh năm đi qua dòng biển nóng.
- Mặc dù mùa đông cũng có mưa nhưng chủ yếu ở sườn phía đông, sườn phía tây, bắc bán đảo Yucatan, tây đảo Cuba ít mưa. Lượng mưa tập trung chủ yếu vào mùa hạ, đặc biệt trên cầu đất Trung Mĩ. Lượng mưa lớn vào mùa này một phần do bão nhiệt đới.
Tổng lượng mưa năm: 2.000 – 3.000mm/ năm. Nơi nhiều nhất : 5.000mm/ năm, thuộc Nicaragoa.
- Thời tiết đặc trưng: Bão nhiệt đới.
ST
