Những năm 1960-1980 có phong trào hợp tác xã (HTX) trên toàn quốc. Nông dân xứ Việt bỗng trở nên lười biếng.
Nghèo bền vững là thế nào, là cớ làm sao
Khi còn ở cá thể, họ ra đồng từ tờ mờ sáng đến mặt trời đứng bóng, trưa nghỉ vài tiếng, chiều làm tới tối mịt. Tay làm hàm nhai, tay quai miệng...
Tình huống độc đáo của truyện được bộc lộ ngay trong nhan đề “Vợ nhặt”. Một thứ vợ do nhặt được, nhặt một cách ngẫu nhiên (chứ không phải cưới vợ). Đây là một tình huống vừa kì quặc, vừa oái ăm, vừa vui mừng, vừa bi thảm. Trong lúc mọi người đang đói quay quắt, lo nuôi thân còn chẳng xong mà...