• HÃY CÙNG TẠO & THẢO LUẬN CÁC CHỦ ĐỀ KIẾN THỨC [Vn Kiến Thức] - Định hướng VnKienthuc.com
    -
    Mọi kiến thức & Thông tin trên VnKienthuc chỉ mang tính chất tham khảo, Diễn đàn không chịu bất kỳ trách nhiệm liên quan
    - VnKienthuc tạm khóa đăng ký tài khoản tự động để hạn chế SEO bẩn, SPAM, quảng cáo. Chưa đăng ký, KHÁCH vẫn có thể đọc và bình luận.

Mới ra tù, tập leo núi ( Hồ Chí Minh)

ButNghien

Học tập suốt đời!
Thành viên BQT
Xu
46
MỚI RA TÙ, TẬP LEO NÚI ( HỒ CHÍ MINH)



1: Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ.

Bài thơ này thường đặt ở cuối bản dịch Nhật ký trong tù, nhưng phải nhớ là nó không nằm trong tập thơ tù này. Lãnh tụ Hồ Chí Minh làm bài thơ này khi đã thoát khỏi chế độ nhà tù của chính quyền phản động Trung Quốc được ít lâu ( Mới ra tù). Vì bị giam cầm và đày đọa lâu ngày nên sức khỏe của Người rấ kém, mắt mờ, chân yếu, đi lại khó khăn. Người phải tập leo núi để nhanh chóng phục hồi sức khỏe trở về với Tổ quốc và các đồng chí đang nóng lòng mong đợi. Quá trình tập luyện rất nặng nhọc, khi lần đầu tiên leo lên được một ngọn núi. Người hết sức vui sướng và có cảm hứng làm bài thơ này.

2: Vẻ đẹp mang màu sắc cổ điển của bài thơ.

a: Thơ cổ thiên về diễn tả tình cảm con người trước vẻ đẹp của thiên nhiên ( Thơ xưa yên cảnh thiên nhiên đẹp) – Cảm tưởng đọc “ Thiên gia thi” – Hồ Chí Minh). Nhưng thơ cổ tả thiên nhiên theo một bút pháp riêng: thường chỉ chấm phá vài nét đơn sơ mà muốn truyền lại được linh hồn của những cảnh thiên nhiên cao rộng bát ngát được bao quát bằng một tầm nhìn từ cao và xa. Trong cảnh thiên nhiên ấy, có thể có một vài hình ảnh con người có phong độ ung dung nhàn tản, có quan hệ hòa hợp với thiên nhiên, dường như muốn ẩn dật giữa thiên nhiên.


Bài thơ Mới ra tù, tập leo núi có một vẻ đẹp như thế.

b: Hai câu đầu: Câu thứ nhất ở bản dịch thơ chỉ đảo vị trí chữ nghĩa một chút mà làm người đọc có thể hiểu sai về chỗ đứng của tác giả khi ngắm cảnh thiên nhiên.

Núi ấp ôm mây, mây ấp núi. ( Trật tự: núi – mây – mây – núi)

Nhưng nguyên tác chữ Hán lại có trật tự khác:

Vân ủng trùng sơn, sơn ủng vân. ( Mây – núi – núi mây)

Nếu thấy núi trước, thì nhờ thơ hẳn là phải đứng ở chân núi, ở dưới thấp. Nhưng thấy mây trước nhà thì nhà thơ phải đứng trên cao, tại một đỉnh núi, đứng trong mây, nhìn lên còn có dãy núi cao hơn nữa nên lại thấy núi và một lớp mây nữa trên đỉnh ngọn. Từ đó nhìn xuống, nhà thơ mới có thể bao quát được cả một dòng sông chảy ngang chân núi, như một tấm gương phẳng và sáng không chút bụi vì phản chiếu ánh sáng bầu trời. Đứng dưới thấp thì không thể thấy được như vậy.

Bao quát một cảnh núi sông hùng vĩ như vậy, nhưng nhà thơ chỉ tô lên bức tranh vài ba đường nét và màu sắc, tạo nên hai hình ảnh cân đối của núi cao, sông rộng: “ Núi ấp ôm mây, mây ấp núi” và “ lòng sông gương sáng”, đúng là sơn thủy hữu tình, cân đối hài hòa, màu sắc tươi sáng, thể hiện tâm hồn nhà thơ vô cùng sảng khoái khi thấy mình sức khỏe đã phục hồi, sắp được trở về quê hương, gặp lại được đồng bào, đồng chí để đẩy mạnh phong trào cách mạng.

c: Hai câu sau:

Bài thơ mới ra tù, tập leo núi có kết cấu hai phần: trên cảnh, dưới tình. Hai câu đầu vẽ cảnh núi mây sông nước, hai câu sau trực tiếp nói tâm sự của nhà thơ:

Bồi hồi dạo bước Tây Phong lĩnh,
Trông lại trời Nam, nhớ bạn xưa.

Ở đây màu sắc cổ điển thể hiện ở phong thái ung dung nhàn tản của nhân vật trữ tình dường như đang đi dạo trên núi cao, giữa trời mây, vừa đi vừa ngắm cảnh mây núi sông nước. Cái dáng điệu ung dung nhàn tản, hòa hợp với thiên nhiên như thế khiến người ta nghĩ đến hình ảnh Nguyễn Trãi ở Côn Sơn.

3: Tâm hồn cao đẹp và bản lĩnh kiên cường của một nhà cách mạng vĩ đại.

a: Trong một cuốn hồi ký, đại tướng Võ Nguyên Giáp cho biết thêm về hoàn cảnh ra đời của bài thơ như sau: Thời gian lãnh tụ Hồ Chí Minh bị giam giữ ở Trung Quốc kéo dài mãi và không có tin tức gì. Có tin đồn Người đã mất. Đúng lúc các đồng chí thân cận của Người đang hết sức lo lắng thì nhận được một tờ báo Trung Quốc, bên lề tờ báo có ghi một bài thơ Mới ra tù, tập leo núi ( thực ra bài thơ không có tên) kèm theo một dòng chữ thăm hỏi các đồng chí trong nước và nhắn tin mình đang ở nước ngoài vẫn bình yên.

Vậy thì bài thơ có một ý nghĩa nhắn tin, nghĩa là thông tin về chính bản thân mình.

Thực ra đã là thơ trữ tình thì bao giờ chả có sự gửi gắm tâm sự của tác giả. Tuy nhiên về thông tin về mình trong trường hợp này có một ý nghĩa cực kì quan trọng.

Núi ấp ôm mây, mây ấp núi,
Lòng sông gương phẳng, bụi không mờ.

Bằng hình ảnh bài thơ, phải chăng Bác Hồ muốn nhắn về cho các đồng chí trong nước rằng, tuy bị giam giữ lâu ngày, chịu nhiều khổ cực, kẻ địch có âm mưu xảo quyệt, nhưng tấm lòng vì nước vì dân của Hồ Chí Minh vẫn trong sáng không chút bụi “ Lòng sông gương sáng bụi không mờ”, đó là cảnh đẹp thiên nhiên, nhưng cũng là lương tâm, là tâm hồn cao đẹp tuyệt vời của nhà cách mạng.

Và “ Trông lại trời Nam, nhớ bạn xưa”, đâu chỉ là cái tứ thơ lên cao, nhớ bạn thường thấy trong văn chương xưa. Rõ ràng đó còn là lời nhắn gửi về nước: Ở nước ngoài, Người vẫn luôn luôn hướng về Tổ quốc và nhớ các bạn chiến đấu của mình ở phía trời Nam.

b: Đọc bài thơ, ta thấy hình ảnh nhà thơ rất ung dung thoải mái. Thực ra nhiều tập hồi ký cho biết, khi ra tù. Người rất yếu nên tập leo núi là cả một sự gắng sức đầy gian khổ ( lúc đầu phải bò, phải lết). Thể xác thì như vậy, nhưng tinh thần của Người, qua bài thơ, vẫn ung dung, đường hoàng, thoải mái, thể hiện một ý chí gang thép, một bản lĩnh hết sức kiên cường.

Phân tích bài thơ Mới ra tù, tập leo núi của Hồ Chí Minh:

Bài thơ Mới ra tù, tập leo núi không nằm trong tập Nhật ký trong tù. Hồ Chí Minh viết bài này khi đã được giải thoát khỏi cảnh tù đày. Bài thơ được viết bên rìa tờ báo cũng với mấy hàng chữ “ Chúc chư huynh ở nhà mạnh khỏe và cố gắng công tác. Ở bên này bình yên”, và gửi về cho các đồng chí ở nhà đang ngày ngày chờ mong tin tức và lại được tin Hồ Chí Minh đã mất trong ngục. Bài thơ mang đến cho các đồng chí niềm vui lớn: Người vẫn còn sống, đã ra tù và lại chuẩn bị bước vào chặng đường hoạt động mới.

Sau khi ở tù ra, sức khỏe của Người bị giảm sút hẳn. Tác giả Vừa đi đường vừa kể chuyện đã viết: Khi được thả ra, mắt Bác nhìn kém, chân bước không được. Bác quyết tâm tập đi, mỗi ngày mười bước, dù đau mà phải bò, phải lết cũng phải được 10 bước mới thôi.

Cuối cùng, Bác chẳng những đi vững, mà còn trèo được cả núi. Lần đầu tiên lên đỉnh núi. Bác cao hứng làm một bài thơ chữ Hán.

Bài thơ Mới ra tù, tập leo núi đã được làm trong hoàn cảnh đó. Chuyện leo núi của Bác nhằm mục đích rèn luyện ý chí và thân thể để tiếp tục hoạt động. Chủ đề của bài thơ Mới ra tù, tập leo núi không nhằm hướng vào chủ đề vượt khó như một số bài thơ đi đường khác mà chủ yếu là bộc lộ tình cảm nhớ thương với đất nước, với đồng chí bạn bè.

Núi ấp ôm mây, mây ấp núi.

Hình tượng mây núi được biểu hiện qua hai hình ảnh gắn bó: núi ấp ôm mây, mây ôm ấp núi như tình cảm đồng chí, bạn bè yêu thương nhau.

Hình tượng mây núi ở đây không hàm ý ám chỉ cục diện chính trị tối tăm mù mịt ở Trung Quốc vào những năm 40 như có ý giải thích.

Sau gần 14 tháng xa đất nước, Người rất nóng lòng chờ tin tức bên nhà:

Năm tròn cố quốc tăm hơi vắng,
Tin tức bên nhà bữa bữa trông. ( Tức cảnh).

Nhớ đất nước, bạn bè, Người cũng muốn giãi bày kín đáo phần nào tấm lòng của mình.

Lòng sông gương sáng, bụi không mờ.

Đứng trên đỉnh núi cao nhìn suống dòng sông, lòng sông như gương nước trong, không chút bụi mờ. Thiên nhiên cũng có những khoảnh khắc, trạng thái thanh khiết như chính tấm lòng của Người trong cảnh ngộ đó. Tình cảm của người vẫn trước sau một lòng một dạ trung thành với cách mạng, với nhân dân. Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai nhận xét: “ Đằng sau bức tranh phong cảnh này, đằng sau những tầng lớp mây núi trập trùng, đằng sau dòng nước trong dưới chân Tây Phong lĩnh, ấn tượng không bao giờ phai nhạt trong tâm hồn của độc giả chính là tâm trạng vừa trong trắng sâu sắc, vừa cao cả của con người.

Thiên nhiên ở đây đã góp phần biểu hiện tình cảm sâu kín của con người:

Bồi hồi dạo bước Tây Phong lĩnh,
Trông lại trời Nam, nhớ bạn xưa.

Tình bạn vẫn là một hình ảnh cao đẹp nằm trong chủ đề quen thuộc: nhớ bạn ( ức hữu) được biểu hiện trong Nhật ký trong tù:

Ngày đi bạn tiễn đến bến sông,
Hẹn về khi lúa đã đỏ đồng:
Nay đã gặt xong, cày đã khắp,
Quê người, tôi vẫn chốn lao lung . ( Nhớ bạn)

Tình cảm nhớ bạn trong bài thơ Mới ra tù, tập leo núi được bộc lộ trong hoàn cảnh tác giả đã được tự do. Trong lòng Hồ Chí Minh lúc này có cả niềm vui, nỗi buồn. Niềm vui của một người chiến sĩ cách mạng giữ lòng trung kiên qua những thử thách của cảnh tù đày, niềm vui và hy vọng được gặp lại bạn bè. Nhưng dù sao Người cũng đang còn trong cảnh ngộ xa đất nước, xa bạn bè nên không tránh khỏi cảnh buồn vắng, cô đơn. Trước mắt, là một chặng đường hoạt động mới mà Người chuẩn bị tinh thần để tham gia với lòng quyết tâm. Bao nhiêu cảm xúc bồi hồi xao xuyến trong lòng người chiến sĩ cách mạng.

Có ai ngờ giữa cảnh thiên nhiên hùng vĩ và trong trẻo ấy con người đương một mình dạo bước trên đỉnh núi kia với một phong thái rất tiên phong đạo cốt lại là một chiến sĩ cộng sản của thời đại chúng ta đang chuẩn bị để bước vào một cuộc chiến đấu sống chết với kẻ thù.


[FONT=&quot]
Nguồn NXBDHQGTPHCM.

[/FONT]
 
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
CHAT
  1. No shouts have been posted yet.

Chủ đề mới

VnKienthuc lúc này

Không có thành viên trực tuyến.

Định hướng

Diễn đàn VnKienthuc.com là nơi thảo luận và chia sẻ về mọi kiến thức hữu ích trong học tập và cuộc sống, khởi nghiệp, kinh doanh,...
Top